HPV Aşısı

Human Papilloma Virüs ( HPV ) Aşısı

İnsanlarda genital siğil, prekanseröz genital lezyonlar (servikal, vajinal, vulvar, anal), serviks kanseri, vajinal kanser, vulvar kanser, anal kanser, penil kanser, baş boyun kanserleri ve rekürren respiratuar papillomatozisin en önemli sebeplerinden olan HPV'ye karşı geliştirilen aşı anti-kanser aşılardan biri olması açısından oldukça önemlidir. Henüz ülkemizde rutin aşı uygulamaları içerisinde yer almayan bu aşı ücrete tabi olarak serbest eczanelerden temin edilebilmektedir. Aşının uygulanmasındaki öncelikli hedef henüz cinsel teması olmadan her iki cinsiyetteki adolesanlar için koruma sağlanmasıdır. Bu nedenle rutin aşı takviminde olan ülkelerde aşı uygulamaları genellikle 9 ila 15 yaş arasında belirlenen takvimler göre yapılmaktadır.. Bununla birlikte bu aşının yakın geçmişte üretilen bir aşı olması nedeniyle erişkin bireylere de uygulanma önerisi bulunmaktadır. Aşı uygulanmasındaki temel amacın HPV enfeksiyonunu gelişmeden önlemek olması nedeniyle genç yaşta aşılanma önerilimektedir. HPV aşılaması için üst yaş sınırı olmadığı düşünülmekle birlikte erişkinde HPV aşılamasının 45 yaşa kadar uygulanabileği belirtilmektedir.

Rekombinant aşı teknolojisi ile üretilmiş olan bu aşının geçmişten günümüze önce 2 valan, sonra 4 valan ve yakın bir zamanda da 9 valan türü piyasaya sunulmuştur. Aşı içerikleri iki yüze yakın alt tipi olan HPV’nin kanser ve genital siğil gelişimi ile en çok ilişkili tiplerini içinde barındıracak şekilde hazırlanmaktadır. Ocak 2023 itibariyle 9 valan aşı da ülkemizde mevcut olup, hem 4 hem de 9 valan HPV aşıları serbest eczanelerden temin edilebilmektedir. Aşı temininde soğuk zincir kurallarına uyulması çok önemlidir.

Aşılar ve koruma sağladıkları HPV tipleri

İki valan; HPV 16 ve 18 (servikal kanserlerin %70’inden sorumlu tipler)
Dört valan; HPV 16, 18’e ek olarak HPV 6 ve 11 (genital siğillerin %90’ından sorumlu tipler)
Dokuz valan; 16, 18, 6, 11’e ek olarak HPV 31, 33, 45, 52 ve 58 (servikal kanserlerin %20’sinden sorumlu tipler)

Önerilen Doz

9 – 14 yaş (14 yaş dahil) grubunda 4 veya 9 valan aşı iki dozluk takvim doğrultusunda uygulanabilir:

İlk enjeksiyon belirlenen bir tarihte gerçekleştirildikten sonra ikinci enjeksiyon ilk enjeksiyon sonrası 6-12 ay arasındaki bir zamanda verilir ve böylece şema tamamlanmış olur. Eğer ikinci doz, ilk dozdan sonraki 5 aydan önce uygulanırsa, üçüncü doz mutlaka uygulanmalıdır. 3 doz uygulaması ilk dozdan en az 5, ikinci dozdan da en az 3 ay sonra uygulanmalıdır.

15 yaş ve üzerindeki kişilere 4 veya 9 valan aşı üç dozluk takvim doğrultusunda uygulanabilir: 0, 1-2 ve 6. aylarda birer doz.

Aşılar arası mimimum süreye uyulmalıdır. Birinci ve ikinci doz en az 1 ay, ikinci ve üçüncü doz arasında en az 3 ay, birinci ve üçüncü doz arasında ise en az 5 ay süre olmalıdır. Minimum süreden daha kısa sürede aşı uygulanması durumunda son aşı uygulanan aşı üzerinden minumum süre geçtikten sonra doz tekrar edilmelidir. Şemaya ara verildiğinde kalındığı yerden devam edilebilir fakat öncelikli öneri üç dozun tamamının bir yıl içerisinde uygulanmasının sağlanmasıdır.

Tek doz uygulama: 2’li ve 3’lü HPV aşı şemaları dışında tek doz HPV aşı uygulaması hakkında yeterli veri bulunmamakta ve önerilmemektedir.

Daha önce 2 ve 4 valan aşı uygulalanlarda aşılama: Dokuz valan aşının piyasaya girmesinin ardından daha önce 2 ve 4 valan aşı ile aşılanan bireylerin kalan dozlarının 9 valan ile yapılıp yapılamayacağına ilişkin bir soru pratik uygulamalar için akla gelmiştir. ACIP tarafından diğer HPV aşıları (2 ve 4 valan aşılar) ile başlanmış aşı şemalarının 9 valan aşılar ile tamamlanabileceği belirtilmektedir. Ancak, daha önce 2 veya 4 valan aşıların tüm dozlarını tamamlamış bireylerin koruyuculuğu genişletmek adına yeniden 9 valan aşı ile aşılanmaları konusunda yeterli etkinlik ve immünojenisite verisi bulunmaması nedeniyle öneri yapılamamaktadır. Buna karşın, 9 valan aşı ile yeniden aşılanan kişilerde ciddi bir yan etki gelişimi bildirilmemiştir. 9 valan HPV aşısı ile yeniden aşılanmak isteyen kişilerin son HPV aşı dozundan en az 1 yıl sonra yeniden baştan aşılanıyor gibi aşılanmaları yapılabilir (2 veya 3 doz ).

Aşıların tümü intramusküler olarak uygulanmaktadır.

Kontrendikasyon, Olası Yan Etkiler ve Özel Durumlar

Aşı içeriği maddelere (özellikle mayalar) karşı bilinen bir anafilaksi hikayesi ve önceki uygulamalarda gelişen anafilaksiler dışında bir HPV aşılarının kontrendikasyonu bulunmamaktadır. Enjeksiyon yerinde ağrı şişlik ve ısı artışı gibi 48 saat içerisinde kendiliğinden geçen lokal yan etkiler ve daha nadiren bildirilen ateş, bulantı gibi yan etkiler HPV aşıları ile bildirilen en sık yan etkilerdir.

HPV aşısı ile ilgili gebelik döneminde yapılmış bir çalışma olmadığından gebelikte önerilen aşılar içerisinde yer almamaktadır. Yayınlanan olgu raporlarında gebelik döneminde aşı uygulanan bireylerin kendilerinde ve fetüste herhangi bir olumsuz durumla karşılaşılmamıştır. Bununla birlikte, bu veriler gebelik döneminde 4 valanlı ve 9 valanlı aşının kullanımını tavsiye etmek için yeterli değildir. Aşılama gebelik tamamlanıncaya kadar ertelenmelidir.